ស្គរអារ៉ាប់ឈ្មោះថា Lubbana បានហូរចូលមកដល់
អាស៊ីអាគ្នេយ៍ព្រមគ្នានឹងកា
ឥស្លាម ដែលត្រូវបាននាំមកដោយពួកមូស្
នៅប្រហែលជាសតវត្សទី ១៤ ឬ ១៥ ដែលក្រុមជនជាតិ
ដែលបានទទួលវប្បធម៌សិល្បៈពីអ
គឺពួក ជ្វា ម៉ាឡាយូ ក្រោយមកសិល្បៈនេះក៏បានផ្សព្
ចូលមកដល់ក្រុមអ្នកកាន់សាសនា
ដែលរស់នៅតាមឈូងសមុទ្រថៃ ក៏ដូចជាជនជាតិ ចាម
នៅវៀតណាម កម្ពុជា ផងដែរ ទើបយើងឃើញមាន
ទម្រង់សិល្បៈនេះនៅក្នុងចំណោ
នៅស្រុកខ្មែរ ។ សូម្បីតែជនជាតិចាមនៅថៃ ក៏នៅហៅ
ទម្រង់នៃការលេងសិល្បៈនេះថាយ
ការសិក្សាមិនបានដិតដល់របស់ខ
ចាត់ទុកថាខ្មែរបានទទួលទម្រង
តាំងតែពីសម័យជ័យវរ្ម័នទី ២ ដែលត្រូវទ័ពជ្វាចាប់ខ្លួន
ទៅ ហើយបានត្រឡប់មកវិញព្រមជាមួយ
មួយនេះ ដែលជារឿងមួយមិនគួរឲ្យសមស្រព
នោះទេ ព្រោះថាព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ២ ត្រឡប់មកពីជ្វាវិញ
នៅសតវត្សទី ៩ គឺនៅពេលដែលសាសនាឥស្លាម មិនទាន់
ចូលមកដល់តំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍
ពួកជ្វាម៉ាឡាយូ ក៏នៅកាន់ព្រះពុទ្ធាសានា ឬព្រហ្មញ្ញសាសនា
ដូចខ្មែរដែរ ។
អ្នកសិក្សាទម្រង់យីកេខ្មែរម
ទៅប្រៀបធៀបជាមួយនឹងទម្រង់ លីកេ ដែលជាប្រភេទ
កាសំដែងល្ខោនរបស់ថៃសម័យថ្មី
គឺពុំមានលក្ខណៈដូចគ្នានោះទេ
គ្នាយ៉ាងណាក៏ដោយ ដែលការប្រៀបធៀបនេះគឺជាការប៉
ដោយមិនបានសិក្សាឲ្យស៊ីជម្រៅ
តាមដែលខ្ញុំបានអានប្រវត្តិដ
ដោយសារថៃធ្លាប់វាយទៅគ្រប់គ្
ជ្វាម៉ាឡាយូនេះ ជាហេតុធ្វើឲ្យថៃបានទទួលវប្ប
ជ្វា ។ ការសម្តែងទម្រង់លីកេរបស់ថៃន
ស្គររមនាតែប៉ុណ្ណោះ ហើយពាក្យថាស្គររមនានេះ គឺហៅក្លាយ
ពីពាក្យ Lubbana របស់អារ៉ាប់ ដែលមានន័យថា ការផ្សព្វផ្សាយ
សម្លេង នៅសម័យក្រោយមកគឺចាប់ផ្តើមមា
រនាត និងឧបករណ៏ពិណពាទ្យផ្សេងៗទៀត
ធ្វើឲ្យបាត់ស្គររមនាពីវង់លី
ស្រីក៏មានពាក់កញ្ចកវែងៗ ប្រហាក់ប្រហែលគ្នានឹងយីកេបុ
របស់ខ្មែរផងដែរ ។
ក្រៅពីនេះ នៅថៃក៏នៅមានសិល្បៈសម្តែងឆ្ល
ទៀត ដែលគេហៅថា ឡាំតាត់ ลำตัด ដែលពីមុនឈ្មោះរបស់
ឡាំតាត់នេះគឺ យីកេឡាំតាត់ តែក្រោយមកត្រូវបានហៅខ្លីថា
ឡាំតាត់ ដែលទម្រង់នៃការសម្តែងឡាំតាត
រមនាតែប៉ុណ្នោះ គឺមិនមានឧបករណ៍ផ្សេងទៀតនោះទ
ហើយខ្ញុំក៏សង្កេតឃើញថាទម្រង
គឺមានលក្ខណៈស្រដៀងគ្នានឹងកា
ច្រើនចំនុចណាស់ ។
ងាកមកមើលយីកេរបស់ខ្មែរយើងវិ
ភាគច្រើនយើងឃើញមានតែនៅក្នុង
កម្ពុជាតែប៉ុណ្ណោះ មានដូចជាកំពត តាកែវ កណ្តាល កំពង់ចាម និង
ទឹកដីខ្មែរកម្ពុជាក្រោម មួយទៀតនៅក្នុងសាច់ចម្រៀង ក៏ដូចជា
សាច់ភ្លេង គឺនៅមានក្លិអារ្យធម៌អារ៉ាប់
នឹងពាក្យអារ៉ាប់ថា អាស់សាឡាមូ អាឡៃកុំ ដែលត្រូវខ្មែរច្រៀងក្លាយ
ទៅជាសម្លេងផ្សេង មានភ្លេងមួយចំនួនគឺមានលក្ខណ
ទម្រង់យីកេ របស់អ្នកកាន់សាសនាឥស្លាម នៅភូមិភាគកណ្តាល
របស់ប្រទេសថៃ ហើយនៅក្នុងបទហោមរោង ក៏នៅមានពាក្យ
ថៃមួយចំនួននៅក្នុងនោះដែរ ដូចជាពាក្យ ថា «ណងរ៉ាក់ ណងរ៉ៃ»
និងពាក្យថា «ម៉ាឡេវវ៉ះ ម៉ាឡេវវ៉ា» ជាដើម ។
តាមរយៈភស្តុតាងទាំងនេះ ខ្ញុំសូមសន្និដ្ឋានថា ទម្រង់ការសម្តែងយីកេ
បុរាណរបស់ខ្មែរ គឺមានប្រភពមកពីថៃភូមិភាកកណ្
តាមពីប្រជាជន ទៅប្រជាជន មិនមែនតាមរយៈបញ្ញាវន្ត ឬក៏រាជសំណាក់
នោះទេ ជាហេតុធ្វើឲ្យសិល្បៈទម្រង់ន
នៃភូមិភាគកណ្តាលរបស់ថៃបានតិ
អារ៉ាប់ ឬថៃ នៅក្នុងសាច់ចំរៀង ក៏ពិបាកនឹងយល់ផងដែរ ។ នេះ
គ្រាន់តែជាការសិក្សាស្វែងយល
មិនប្រាកដថាត្រឹមត្រូវទាំងស
ការសិក្សាពីសំណាក់អ្នកជំនាញ
ទម្រង់សិល្បៈយីកេឲ្យបានច្បា
EmoticonEmoticon