សិល្បៈលម្អលើប្រាសាទបន្ទាយស្រី

សិល្បៈលម្អលើប្រាសាទបន្ទាយស្រី បានទទួលឥទ្ធិពលមួយចំនួនពីប្រាសាទសម័យមុនអង្គរ
ប្រាសាទបន្ទាយស្រី បានទទួលនូវការចាប់អារម្មណ៍យ៉ាងខ្លាំងពីបណ្តាភ្ញៀវជាតិ និងអន្តរជាតិ ដោយសារតែសម្រស់ដ៏ល្អឯងរបស់ប្រាសាទនេះ បើទោះបីជាមានទំហំតូច តែភាពល្អិតល្អន់នៃចម្លាក់ អាចទាក់ភ្នែកអ្នកទស្សនាដែលស្រឡាញ់ និងផ្តល់តម្លៃទៅលើសិល្បៈឲ្យចំណាយពេលពេញមួយថ្ងៃ ដើម្បីទស្សនាប្រាសាទដ៏ប្រណីតមួយនេះ ។ ប្រាសាទបន្ទាយស្រី មិនមែនជាប្រាសាទសម្រាប់រាជ្យនោះទេ តែគឺជាប្រាសាទមួយរបស់រាជគ្រូរបស់ស្តេចរាជេន្ទ្រវរ្ម័ន ដែលទ្រង់បានសាងប្រាសាទមេបុណ្យខាងកើត និងប្រាសាទប្រែរូប ។
ហើយបើទោះបីជាប្រាសាទប្រែរូប និងប្រាសាទបន្ទាយស្រី ស្ថាបនាឡើងក្នុងរាជ្យក្សត្រតែមួយក៏ដោយ ក៏អ្នកប្រវត្តិសិល្បៈ បានបែងចែកទម្រង់សិល្បៈនៃរចនាប័ទ្មប្រាសាទទាំងពីរនេះ នៅក្នុងក្រុមពីរផ្សេងគ្នា គឺរចនាប័ទ្មប្រែរូប និងរចនាប័ទ្មបន្ទាយស្រី ហើយរចនាប័ទ្មបន្ទាយស្រីនេះ ពេលខ្លះត្រូវគេបញ្ចូលរចនាប័ទ្មឃ្លាំងបញ្ចូលមួយទៀត ព្រោះប្រសិនបើយើងសង្កេតមើលក្បាច់ចម្លាក់នៃប្រាសាទបន្ទាយស្រី និងប្រាសាទឃ្លាំង គឺពិតជាស្រដៀងគ្នាមែន តែក៏មានអ្នកសិក្សាមួយចំនួនព្យាយាមផ្តាច់រចនាប័ទ្មទាំងពីរនេះចេញពីគ្នា ដោយសាររចនាប័ទ្មឃ្លាំង មានការសាងប្រាសាទទំហំធំជាង និងមានក្បាច់រចនាមិនសូវលម្អិតណាស់ណានោះទេ តែទោះជាយ៉ាងណាក៏ទម្រង់រចនាប័ទ្មទាំងពីនេះ មានលក្ខណៈប្រហាក់ប្រហែលគ្នាច្រើនមែន ។ ការសង់រោងមណ្ឌបពីមុខប្រាសាទបន្ទាយស្រី ក៏រាប់ជារបត់សិល្បៈមួយរបស់ខ្មែរដែរ ដែលការសង់រោងមណ្ឌបនៅពីមុខនេះ អាចធ្លាប់មាននៅសម័យចេនឡា តែនៅដើមសម័យអង្គរ មិនទាន់មានការពេញនិយមនោះទេ ឬក៏អាចមានដែរ តែជាសំណង់ឈើ ដូចជាករណីប្រាសាទភ្នំបាខែង ជាដើម រហូតទាល់តែចូលសម័យក្រោយបន្ទាយស្រី ទើបនិយមមានការសាងមណ្ឌបនៅមុខប្រាសាទ ដូចជានៅប្រាសាទព្រះវិហារ ប្រាសាទភ្នំជីសូរ ជាដើម ហើយក៏កាន់តែពេញនិយមនៅប្រាសាទសម័យរចនាប័ទ្មអង្គរវត្ត ក៏ដូចជាសម័យរចនាប័ទ្មបាយ័ន ។
សម្រាប់ទម្រង់សិល្បៈតុបតែងលម្អរបស់ប្រាសាទបន្ទាយស្រីវិញ តាមការសិក្សាស្វែងយល់មួយចំនួនគឺបង្ហាញថាសិល្បៈសម័យសង់ប្រាសាទបន្ទាយស្រី ជាងចម្លាក់សម័យនេះ ប្រហែលជាបានទៅមើលគំរូនៅតាមប្រាសាទសម័យបុរេអង្គរ ជាក់ស្តែងគឺរូបទ្វារបាលប្រុស និងរូបស្រីគ្រប់លក្ខណ៍ (ទ្វារបាលស្រី) គឺមានការឆ្លាក់ជារូបកាច់ចង្កេះបន្តិច ដែលទម្រង់នេះគឺពេញនិយមនៅសម័យហ្វូណន និងសម័យចេនឡា តែមិនសូវនិយមនៅសម័យអង្គរនោះទេ ។ យើងអាចសង្កេតមើលចម្លាក់ព្រះហរិហរៈមកពីប្រាសាទអណ្តែត ដែលត្រូវបានចាត់ទុកជាកំពូលសិល្បៈខ្មែរ គឺរូបនេះជាសិល្បៈបុរេអង្គរ ដែលមានរាងកាច់ចង្កេះបន្តិច ហើយនៅក្នុងឃុំដានរុន ស្រុកសូទ្រនិគម ខេត្តសៀមរាប ដែលមិនឆ្ងាយប៉ុន្មានពីប្រជុំជនដំដែក មានប្រាសាទបុរេអង្គរមួយ ដែលអាចថាស្ថិតនៅក្នុងរចនាប័ទ្មកំពង់ព្រះ ឬក៏ព្រៃក្មេង ប្រាសាទនោះមានឈ្មោះថាប្រាសាទត្រពាំងរុន រូបទ្វារបាលស្រីនៅលើប្រាសាទនេះ ប្រហែលជាត្រូវបានយកទៅធ្វើគំរូសម្រាប់រូបនាងគ្រប់លក្ខណ៍ ឬក៏ទ្វារបាលស្រី នៅប្រាសាទបន្ទាយស្រី ព្រោះថាប្រាសាទនេះមានទីតាំងមិនឆ្ងាយប៉ុន្មានពីតំបន់អង្គរនោះទេ ។
មិនត្រឹមតែរូបទ្វារបាល ដែលទទួលឥទ្ធិពលពីសម័យមុននោះទេ សូម្បីតែចម្លាក់លើហោជាងនៅប្រាសាទបន្ទាយស្រី ក៏អាចទទួលឥទ្ធិពលពីរូបសំណាកនៅក្នុងសម័យកោះកេរ ដូចជាផ្តែររូបចំបាប់ពាលី និងសុគ្រីព ដែលអាចថាទទួលឥទ្ធិពលពីរូបសំណាកចំបាប់ពាលី និងសុគ្រីព នៅប្រាសាទចិន ក្នុងតំបន់កោះកេរ ចំណែកហោជាងមួយផ្ទាំងទៀត ដែលមានវត្តមាននៅក្នុងសារមន្ទីរជាតិភ្នំពេញសព្វថ្ងៃ ជារូបការប្រយុទ្ធដោយដំបង (គទា) របស់ភីមៈ និងទុរយោធន៍ ក៏អាចជាការចម្លងគំរូពីរូបសំណាកសាច់រឿងដូចគ្នា នៅប្រាសាទចិន នៃតំបន់កោះកេរ ។ សិល្បៈហោជាងក្រៅពីនោះ គឺជាសិល្បៈដែលសិល្បៈករសម័យរចនាប័ទ្មបន្ទាយស្រីខិតខំច្នៃប្រឌិត ប្រកបដោយប្រណីតភាព ហើយក៏បានជះឥទ្ធិពលបន្តទៅសម័យក្រោយៗដែរ ដូចជាទៅសម័យបាភួន (បាពួន) និងសម័យរចនាប័ទ្មអង្គរវត្តជាដើម ព្រោះថាសាច់រឿងដែលមានឆ្លាក់នៅតាមហោជាងរបស់ប្រាសាទបន្ទាយស្រី ត្រូវបានគេឆ្លាក់ដូចគ្នានៅប្រាសាទបាពួន និងប្រាសាទអង្គរវត្ត ដោយមានទឹកដៃផ្សេងៗគ្នា ។

Share this

Share on FacebookPlus on Google+