ប្រវត្តិលោក ខៀវ សំផន
-----------
លោក ខៀវ សំផន កើតនៅខែកក្កដា 27 , 1931 គឺជាអតីត អ្នកនយោបាយកុម្មុយនិស្តកម្ពុជាដែលជាប្រធាន គណៈប្រធានរដ្ឋ នៃ របបកម្ពុជា ប្រជាធិបតេ (កម្ពុជា ) ពី ឆ្នាំ 1976 រហូតដល់ ឆ្នាំ1979។ដូច្នេះគាត់បានបម្រើជាប្រធានរដ្ឋរបស់ប្រទេសកម្ពុជា
និងជាផ្នែកមួយនៃមន្រ្តីដ៏មានឥទ្ធិពលបំផុតនៅក្នុងចលនាខ្មែរក្រហម បើទោះបីជា ប៉ុលពត នៅតែជាផ្លូវការ ខ្ពស់បំផុត នៅក្នុងបក្ស។
គាត់បានកើតនៅខេត្តស្វាយរៀងដែលមានឳពុកឈ្មោះ លោកខៀវ ឡុង ជាមន្រ្តីបម្រើការងារជាចៅក្រមនៅក្រោមរដ្ឋាភិបាល អាណានិគមបារាំង និងម្តាយរបស់គាត់ឈ្មោះ ពោធិ កុង។ លោកសំផនគឺជាកូនកាត់ខ្មែរចិនតមកពីជីតារបស់គាត់។ កាលពីគាត់នៅវ័យក្មេងឳពុករបស់គាត់គឺលោកខៀវឡុងត្រូវបានគេរកឃើញថាមានទោសនៃអំពើពុក
រលួយ ហើយបានរងនូវការផ្តន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារ។ ម្តាយរបស់លោកសំផនបានប្រកបរបរជាអ្នកការលក់ផ្លែឈើនិងបន្លែ ក្នុង ខេត្តកំពង់ចាមក្រោយពេលដែលប្តីរបស់ខ្លួនជាប់គុក។
ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយលោក សំផន បានទទួលជ័យលាភីបានកៅអីមួយដែលជាអាហារូបករណ៏នៅវិទ្យាល័យព្រះស៊ីសុវត្ថិ នាទីក្រុងភ្នំពេញនិងអាចធ្វើដំណើរទៅប្រទេសបារាំងដើម្បីបន្តការសិក្សានៅសាកលវិទ្យាល័យរបស់ប្រទេសនោះ ដែលជំនាញរបស់គាត់គឺ សេដ្ឋកិច្ច។ កំឡុងពេលសិក្សានៅប្រទេសបារាំងសមាជិកដ៏លេចធ្លោនៃរង្វង់នៃបញ្ញវន្តខ្មែរដែលឆ្វេងនិយម កំពុងសិក្សានៅទីក្រុងប៉ារីសនាឆ្នាំ 1950 នោះ លោកខៀវ សំផន បានសិក្សាផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចនិងនយោបាយ នៅទីនោះ។ ឆ្នាំ 1959និក្ខេបបទបណ្ឌិតរបស់លោកទទួលបានជោគជ័យ " ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចនិង ឧស្សាហកម្មរបស់ប្រទេសកម្ពុជា"។ គាត់ជាសមាជិកមួយរូបក្នុងចំណោមស្ថាបនិកនៃសមាគមរបស់សិស្សខ្មែរ គឺសមាគមនិស្សិតខ្មែរ(Khmer Students' Association (KSA))ខាងចលនាឆ្វេងនិយមបដិវត្តន៍នឹងបានផ្លាស់ប្តូរ ប្រវត្តិសាស្រ្តកម្ពុជា ក្នុងឆ្នាំ 1970 ។ ពេលដែល សមាគមនិស្សិតខ្មែរ ត្រូវបានបិទទ្វារដោយអាជ្ញាធរបារាំងនៅឆ្នាំ 1956 លោកក៏បានចូលជាសមាជិកអង្គការមួយទៀតគឺ សហភាព និស្សិតខ្មែរ(Khmer Students' Union)។
ក្រោយមកលោកខៀវ សំផន បានវិលត្រឡប់មកពីទីក្រុងប៉ារីសប្រទេសបារាំងជាមួយសញ្ញាបត្របណ្ឌិតរបស់លោកនៅក្នុង ឆ្នាំ 1959 គាត់បានទទូលតំណែងមួយនៅ សាកលវិទ្យាល័យភ្នំពេញ ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញនិងបានចាប់ផ្តើមL'Observateurបោះពុម្ពផ្សាយ បែបឆ្វេងនិយមជាភាសាបារាំង ដែលបាននឹងប្រទូសរ៉ាយ(ប្រឆាំង)ជាមួយរដ្ឋាភិបាល។ ការប៉ះទង្គិចដ៏សំខាន់ជាលើកដំបូងរបស់គាត់ជាមួយរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាគឺការប្រឆាំងនឹងរបបកុម្មុយនីស្តរបស់ព្រះអង្គម្ចាស់ នរោត្តមសីហនុ។ ក្រោយមកនៅឆ្នាំបន្ទាប់ នៅពេលដែល L' Observateur ត្រូវបានហាមឃាត់ ហើយលោកខៀវ សំផនក៏ត្រូវបានចាប់ខ្លួនដោយបង្ខំអោយស្រាតសំលៀកបំពាក់ចេញ និងបានថតរូបគាត់ផ្សាយ
ជាសាធារណៈ។
បើទោះបីជាបំបាក់មុខយ៉ាងនេះក្តី គាត់នៅតែត្រូវបានអញ្ជើញឱ្យចូលរួមក្នុងចលនាសង្គមរាស្រ្តនិយមសីហនុ(Sihanouk's Sangkum, a 'national movement) ដែលជាចលនាជាតិបានប្រតិបត្តិការដូចជា គណបក្សនយោបាយតែមួយនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ បន្ទាប់ពីការចាកចេញរបស់ព្រះបាទនរោត្តមសីហនុក្នុងឆ្នាំ1963 ,ទ្រឹស្តីសេដ្ឋកិច្ចរបស់សំផន ត្រូវបានគេដាក់ចូលទៅក្នុងការអនុវត្តន៍នៅក្នុងកម្មវិធីជាតិយ៉ាងច្រើន។លោកខៀវ សំផន បានឈរជាអនុប្រធានរបស់ចលនាសង្គមរាស្ត្រនិយមក្នុងការបោះឆ្នោតឆ្នាំ1966 ដែលក្នុងនោះធាតុស្ដាំនិយមនៃគណបក្សនេះដឹកនាំដោយ លន់ ណុល ដែលទទួលបានជ័យជំនះដ៏លើសលប់។ បន្ទាប់មកលោកបានក្លាយជាសមាជិកនៃ "ការប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាល (Counter-Government)" បានបង្កើតដោយព្រះបាទនរោត្តមសីហនុ ដើម្បីរក្សាស្ដាំនិយម ក្រោមអំណាចរបស់ព្រះអង្គ។
ក្នុងឆ្នាំ1967 ពេលនោះស្រុកសំឡូត បានបះបោររបស់វណ្ណៈកសិករនៅតាមជនបទ នៅក្នុងខេត្ត បាត់ដំបងមួយនាំឱ្យមានការបង្រ្កាបដ៏ធ្ងន់ធ្ងរមកលើពួកឆ្វេងនិយមនេះ។លោកខៀវ សំផនពេលនោះបានអំពាវនាវដល់រដ្ឋាភិបាលរបស់ព្រះបាទនរោត្តមសីហនុត្រូវបញ្ឈប់សកម្មភាពរបស់ខ្លួននិងការគំរាមកំហែងទៅលើពួកបាតុករ។ គាត់ត្រូវបានភៀសខ្លួនចេញពីរាជធានីភ្នំពេញដើម្បីចូលរួមជាមួយអតីតមិត្តរួមការងាររបស់គាត់នៅក្នុងចលនាតតស៊ូ(maquis ជាចលនាតស៊ូរបស់បារាំងក្នុង អំឡុងពេលសង្គ្រាមលោកលើកទីII ឬចលនាស្រដៀងគ្នាចលនារំដោះជាតិ នាសម័យកាលនោះ)។ នៅពេលនោះលោកត្រូវបានទទួលរងនូវពាក្យចចាមអារាមយ៉ាងទូលំទូលាយមួយថាត្រូវបានសម្លាប់ ដោយកងកម្លាំងសន្តិសុខរបស់ស្តេចសីហនុ។
បន្ទាប់ពីរដ្ឋប្រហារឆ្នាំ1970 ទម្លាក់រដ្ឋាភិបាល ស្តេចសីហនុដោយពួកកុម្មុយនិស្តខ្មែរក្នុងនោះរួមមាន លោកខៀវ សំផន បានចូលបម្រើការងារជាមួយកងកម្លាំងក្រុមចម្រុះប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាល ត្រូវបានគេស្គាល់ រាជរដ្ឋាភិបាលបង្រួបបង្រួមជាតិ (Gouvernement Royal d'Union Nationale du Kampuchéa (GRUNK))។ នៅក្នុងសម្ព័ន្ធភាពជាមួយអតីតសត្រូវរបស់គាត់ លោកខៀវ សំផន បានបម្រើការងារជាអនុរដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងការពារជាតិនិងជាមេបញ្ជាការនៃនាយកដ្ឋាន្នកងកម្លាំងយោធារបស់រាជរដ្ឋាភិបាលបង្រួបបង្រួមជាតិ (GRUNK)។ ក្នុងអំឡុងពេលប៉ុន្មានឆ្នាំនៃរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យខ្មែរក្រហម(1975-1979) លោក សំផន នៅតែមានឋានៈនៅក្បែរ មេដឹកនាំចលនាកំពូលដែលបានការប្រកាសរបស់ប្រធាននៃគណៈប្រធានកណ្តាលក្នុងឆ្នាំ1976។ ភាពស្មោះត្រង់របស់គាត់ទៅលើ ប៉ុលពត មានន័យ ថាគាត់បានរស់រានមានជីវិត ក្នុងរបប ខ្មែរក្រហម។
បន្ទាប់ពី ការលុកលុយរបស់វៀតណាមនៅកម្ពុជា និងការដួលរលំជាបន្តបន្ទាប់ នៃរបបខ្មែរក្រហមក្នុង ឆ្នាំ 1979 លោក សំផន បានដឹកនាំ រដ្ឋាភិបាលក្រុមឧទ្ទាម ដែលត្រូវបាន ព្រមព្រៀង កម្រិតន ការទទួលស្គាល់ជាអន្តរជាតិ មួយ រហូតដល់ ឆ្នាំ 1982 ។ នៅក្នុងឆ្នាំ 1985 លោកបានទទួលជោគជ័យ ជាផ្លូវការ របស់ប៉ុលពត ដែលជា មេដឹកនាំនៃរបបខ្មែរ ក្រហម និងបានបម្រើការនៅក្នុងតំណែងនេះរហូតដល់គាត់ បានចុះចាញ់ទៅ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា នៅឆ្នាំ 1998 ។ នៅក្នុងឆ្នាំ 1982 លោកត្រូវបាន តែងតាំងជា អនុប្រធាន ទទួលបន្ទុកកិច្ចការបរទេសនៃ រដ្ឋាភិបាលចំរុះកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ និងពីឆ្នាំ1991 ដល់ ឆ្នាំ 1993 គាត់បានបម្រើ នៅក្នុងការឧត្តមក្រុមប្រឹក្សាជាតិជាតំណាង ខ្មែរក្រហម។ ចាប់ពីឆ្នាំ 1993 ឥទ្ធិពល របស់លោកនឹងផុតរលត់។ នៅឆ្នាំ 1998 លោកខៀវ សំផន លោកនួន ជានិងខ្មែរក្រហមដទៃទៀតបានចុះចាញ់ ទៅនឹងរបបដឹកនាំដោយលោកហ៊ុន សែន។
-----------
លោក ខៀវ សំផន កើតនៅខែកក្កដា 27 , 1931 គឺជាអតីត អ្នកនយោបាយកុម្មុយនិស្តកម្ពុជាដែលជាប្រធាន គណៈប្រធានរដ្ឋ នៃ របបកម្ពុជា ប្រជាធិបតេ (កម្ពុជា ) ពី ឆ្នាំ 1976 រហូតដល់ ឆ្នាំ1979។ដូច្នេះគាត់បានបម្រើជាប្រធានរដ្ឋរបស់ប្រទេសកម្ពុជា
និងជាផ្នែកមួយនៃមន្រ្តីដ៏មានឥទ្ធិពលបំផុតនៅក្នុងចលនាខ្មែរក្រហម បើទោះបីជា ប៉ុលពត នៅតែជាផ្លូវការ ខ្ពស់បំផុត នៅក្នុងបក្ស។
គាត់បានកើតនៅខេត្តស្វាយរៀងដែលមានឳពុកឈ្មោះ លោកខៀវ ឡុង ជាមន្រ្តីបម្រើការងារជាចៅក្រមនៅក្រោមរដ្ឋាភិបាល អាណានិគមបារាំង និងម្តាយរបស់គាត់ឈ្មោះ ពោធិ កុង។ លោកសំផនគឺជាកូនកាត់ខ្មែរចិនតមកពីជីតារបស់គាត់។ កាលពីគាត់នៅវ័យក្មេងឳពុករបស់គាត់គឺលោកខៀវឡុងត្រូវបានគេរកឃើញថាមានទោសនៃអំពើពុក
រលួយ ហើយបានរងនូវការផ្តន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារ។ ម្តាយរបស់លោកសំផនបានប្រកបរបរជាអ្នកការលក់ផ្លែឈើនិងបន្លែ ក្នុង ខេត្តកំពង់ចាមក្រោយពេលដែលប្តីរបស់ខ្លួនជាប់គុក។
ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយលោក សំផន បានទទួលជ័យលាភីបានកៅអីមួយដែលជាអាហារូបករណ៏នៅវិទ្យាល័យព្រះស៊ីសុវត្ថិ នាទីក្រុងភ្នំពេញនិងអាចធ្វើដំណើរទៅប្រទេសបារាំងដើម្បីបន្តការសិក្សានៅសាកលវិទ្យាល័យរបស់ប្រទេសនោះ ដែលជំនាញរបស់គាត់គឺ សេដ្ឋកិច្ច។ កំឡុងពេលសិក្សានៅប្រទេសបារាំងសមាជិកដ៏លេចធ្លោនៃរង្វង់នៃបញ្ញវន្តខ្មែរដែលឆ្វេងនិយម កំពុងសិក្សានៅទីក្រុងប៉ារីសនាឆ្នាំ 1950 នោះ លោកខៀវ សំផន បានសិក្សាផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចនិងនយោបាយ នៅទីនោះ។ ឆ្នាំ 1959និក្ខេបបទបណ្ឌិតរបស់លោកទទួលបានជោគជ័យ " ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចនិង ឧស្សាហកម្មរបស់ប្រទេសកម្ពុជា"។ គាត់ជាសមាជិកមួយរូបក្នុងចំណោមស្ថាបនិកនៃសមាគមរបស់សិស្សខ្មែរ គឺសមាគមនិស្សិតខ្មែរ(Khmer Students' Association (KSA))ខាងចលនាឆ្វេងនិយមបដិវត្តន៍នឹងបានផ្លាស់ប្តូរ ប្រវត្តិសាស្រ្តកម្ពុជា ក្នុងឆ្នាំ 1970 ។ ពេលដែល សមាគមនិស្សិតខ្មែរ ត្រូវបានបិទទ្វារដោយអាជ្ញាធរបារាំងនៅឆ្នាំ 1956 លោកក៏បានចូលជាសមាជិកអង្គការមួយទៀតគឺ សហភាព និស្សិតខ្មែរ(Khmer Students' Union)។
ក្រោយមកលោកខៀវ សំផន បានវិលត្រឡប់មកពីទីក្រុងប៉ារីសប្រទេសបារាំងជាមួយសញ្ញាបត្របណ្ឌិតរបស់លោកនៅក្នុង ឆ្នាំ 1959 គាត់បានទទូលតំណែងមួយនៅ សាកលវិទ្យាល័យភ្នំពេញ ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញនិងបានចាប់ផ្តើមL'Observateurបោះពុម្ពផ្សាយ បែបឆ្វេងនិយមជាភាសាបារាំង ដែលបាននឹងប្រទូសរ៉ាយ(ប្រឆាំង)ជាមួយរដ្ឋាភិបាល។ ការប៉ះទង្គិចដ៏សំខាន់ជាលើកដំបូងរបស់គាត់ជាមួយរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាគឺការប្រឆាំងនឹងរបបកុម្មុយនីស្តរបស់ព្រះអង្គម្ចាស់ នរោត្តមសីហនុ។ ក្រោយមកនៅឆ្នាំបន្ទាប់ នៅពេលដែល L' Observateur ត្រូវបានហាមឃាត់ ហើយលោកខៀវ សំផនក៏ត្រូវបានចាប់ខ្លួនដោយបង្ខំអោយស្រាតសំលៀកបំពាក់ចេញ និងបានថតរូបគាត់ផ្សាយ
ជាសាធារណៈ។
បើទោះបីជាបំបាក់មុខយ៉ាងនេះក្តី គាត់នៅតែត្រូវបានអញ្ជើញឱ្យចូលរួមក្នុងចលនាសង្គមរាស្រ្តនិយមសីហនុ(Sihanouk's Sangkum, a 'national movement) ដែលជាចលនាជាតិបានប្រតិបត្តិការដូចជា គណបក្សនយោបាយតែមួយនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ បន្ទាប់ពីការចាកចេញរបស់ព្រះបាទនរោត្តមសីហនុក្នុងឆ្នាំ1963 ,ទ្រឹស្តីសេដ្ឋកិច្ចរបស់សំផន ត្រូវបានគេដាក់ចូលទៅក្នុងការអនុវត្តន៍នៅក្នុងកម្មវិធីជាតិយ៉ាងច្រើន។លោកខៀវ សំផន បានឈរជាអនុប្រធានរបស់ចលនាសង្គមរាស្ត្រនិយមក្នុងការបោះឆ្នោតឆ្នាំ1966 ដែលក្នុងនោះធាតុស្ដាំនិយមនៃគណបក្សនេះដឹកនាំដោយ លន់ ណុល ដែលទទួលបានជ័យជំនះដ៏លើសលប់។ បន្ទាប់មកលោកបានក្លាយជាសមាជិកនៃ "ការប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាល (Counter-Government)" បានបង្កើតដោយព្រះបាទនរោត្តមសីហនុ ដើម្បីរក្សាស្ដាំនិយម ក្រោមអំណាចរបស់ព្រះអង្គ។
ក្នុងឆ្នាំ1967 ពេលនោះស្រុកសំឡូត បានបះបោររបស់វណ្ណៈកសិករនៅតាមជនបទ នៅក្នុងខេត្ត បាត់ដំបងមួយនាំឱ្យមានការបង្រ្កាបដ៏ធ្ងន់ធ្ងរមកលើពួកឆ្វេងនិយមនេះ។លោកខៀវ សំផនពេលនោះបានអំពាវនាវដល់រដ្ឋាភិបាលរបស់ព្រះបាទនរោត្តមសីហនុត្រូវបញ្ឈប់សកម្មភាពរបស់ខ្លួននិងការគំរាមកំហែងទៅលើពួកបាតុករ។ គាត់ត្រូវបានភៀសខ្លួនចេញពីរាជធានីភ្នំពេញដើម្បីចូលរួមជាមួយអតីតមិត្តរួមការងាររបស់គាត់នៅក្នុងចលនាតតស៊ូ(maquis ជាចលនាតស៊ូរបស់បារាំងក្នុង អំឡុងពេលសង្គ្រាមលោកលើកទីII ឬចលនាស្រដៀងគ្នាចលនារំដោះជាតិ នាសម័យកាលនោះ)។ នៅពេលនោះលោកត្រូវបានទទួលរងនូវពាក្យចចាមអារាមយ៉ាងទូលំទូលាយមួយថាត្រូវបានសម្លាប់ ដោយកងកម្លាំងសន្តិសុខរបស់ស្តេចសីហនុ។
បន្ទាប់ពីរដ្ឋប្រហារឆ្នាំ1970 ទម្លាក់រដ្ឋាភិបាល ស្តេចសីហនុដោយពួកកុម្មុយនិស្តខ្មែរក្នុងនោះរួមមាន លោកខៀវ សំផន បានចូលបម្រើការងារជាមួយកងកម្លាំងក្រុមចម្រុះប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាល ត្រូវបានគេស្គាល់ រាជរដ្ឋាភិបាលបង្រួបបង្រួមជាតិ (Gouvernement Royal d'Union Nationale du Kampuchéa (GRUNK))។ នៅក្នុងសម្ព័ន្ធភាពជាមួយអតីតសត្រូវរបស់គាត់ លោកខៀវ សំផន បានបម្រើការងារជាអនុរដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងការពារជាតិនិងជាមេបញ្ជាការនៃនាយកដ្ឋាន្នកងកម្លាំងយោធារបស់រាជរដ្ឋាភិបាលបង្រួបបង្រួមជាតិ (GRUNK)។ ក្នុងអំឡុងពេលប៉ុន្មានឆ្នាំនៃរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យខ្មែរក្រហម(1975-1979) លោក សំផន នៅតែមានឋានៈនៅក្បែរ មេដឹកនាំចលនាកំពូលដែលបានការប្រកាសរបស់ប្រធាននៃគណៈប្រធានកណ្តាលក្នុងឆ្នាំ1976។ ភាពស្មោះត្រង់របស់គាត់ទៅលើ ប៉ុលពត មានន័យ ថាគាត់បានរស់រានមានជីវិត ក្នុងរបប ខ្មែរក្រហម។
បន្ទាប់ពី ការលុកលុយរបស់វៀតណាមនៅកម្ពុជា និងការដួលរលំជាបន្តបន្ទាប់ នៃរបបខ្មែរក្រហមក្នុង ឆ្នាំ 1979 លោក សំផន បានដឹកនាំ រដ្ឋាភិបាលក្រុមឧទ្ទាម ដែលត្រូវបាន ព្រមព្រៀង កម្រិតន ការទទួលស្គាល់ជាអន្តរជាតិ មួយ រហូតដល់ ឆ្នាំ 1982 ។ នៅក្នុងឆ្នាំ 1985 លោកបានទទួលជោគជ័យ ជាផ្លូវការ របស់ប៉ុលពត ដែលជា មេដឹកនាំនៃរបបខ្មែរ ក្រហម និងបានបម្រើការនៅក្នុងតំណែងនេះរហូតដល់គាត់ បានចុះចាញ់ទៅ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា នៅឆ្នាំ 1998 ។ នៅក្នុងឆ្នាំ 1982 លោកត្រូវបាន តែងតាំងជា អនុប្រធាន ទទួលបន្ទុកកិច្ចការបរទេសនៃ រដ្ឋាភិបាលចំរុះកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ និងពីឆ្នាំ1991 ដល់ ឆ្នាំ 1993 គាត់បានបម្រើ នៅក្នុងការឧត្តមក្រុមប្រឹក្សាជាតិជាតំណាង ខ្មែរក្រហម។ ចាប់ពីឆ្នាំ 1993 ឥទ្ធិពល របស់លោកនឹងផុតរលត់។ នៅឆ្នាំ 1998 លោកខៀវ សំផន លោកនួន ជានិងខ្មែរក្រហមដទៃទៀតបានចុះចាញ់ ទៅនឹងរបបដឹកនាំដោយលោកហ៊ុន សែន។
EmoticonEmoticon