ព្រះអាទិត្យមុនសម័យអង្គរនៅស្រីទេព

នៅក្នុងការស្រាវជ្រាវអំពីវត្ថុតាង ស្តីអំពីឫសកែវនៃវប្បធម៌ខ្មែរនាសម័យមុនអង្គរនៅទីក្រុងស្រីទេព គេមានទិន្នន័យថ្មីៗជាច្រើនល្អប្រសើរជាងមុន ក្នុងការចងក្រងប្រវត្តិសាស្ត្រជាតិខ្មែរឡើងវិញ ហើយមានលទ្ធភាពច្រើនផ្នែកទិន្នន័យខាងបុរាណវិទ្យាជាងសម័យមុនៗ ប៉ុន្តែយ៉ាងណាក៏ដោយ គេក៏មិនទាន់ដឹងអំពីលក្ខណៈវប្បធម៌ខ្មែរឲ្យអស់គ្រប់ជ្រោយជ្រង់នៅឡើយដែរ ។ ដូចនេះយើងត្រូវធ្វើសំយោគកម្ម ឬត្រូវការចូលរួមពីអ្នកស្រាវជ្រាវគ្រប់សញ្ជាតិ នៅក្នុងភូមិភាគអាស៊ីអាគ្នេយ៍ដែនដីគោកនេះ ដើម្បីស្វែងយល់អំពីសម្មិតផលសង្គម ហើយដោយឡែកវិស័យជំនឿសាសនា ដែលទាក់ទាញឲ្យមានការយកចិត្តទុកដាក់ជាពិសេស ។

ចម្លាក់ព្រះអាទិត្យ ឬព្រះសុរិយាចំនួនពីរព្រះរូប ដែលបានឆ្លាក់រវាងនៅសតវត្សទី៦ និងទី៧ នៃគ.ស ត្រូវបានគេរកឃើញនៅក្នុងទីក្រុងបុរេអង្គរនេះ ។ ហើយតាមរយៈចម្លាក់នេះ គេអាចបំពេញកង្វះខាតផ្នែកការចេះដឹងទូទៅរបស់ជនជាតិខ្មែរយើងនាសម័យបុរេអង្គរ ។ សូមរំលឹកឡើងវិញថា ចំពោះប្រភពរបស់ព្រះអាទិទេព ’ព្រះអាទិត្យគឺជាអាទិទេពតំណាងនូវពន្លឺថ្ងៃ ពោលគឺជីវិតរបស់សត្វលោកទូទៅ ។ វត្តមានរបស់អាទិទេពព្រះអាទិត្យ ឬព្រះសុរិយាត្រូវបានកត់សម្គាល់នៅក្នុងលទ្ធិវេទនិយមម្ល៉េះ ហើយដើមឡើយព្រះអាទិទេពនេះគ្រាន់តែជាទេវតាអរូបតំណាងនូវអវកាស ឬថ្ងៃតែប៉ុណ្ណោះ ពោលគឺមិនទាន់មានរូបរាងជាមនុស្សនៅឡើយ ។ ប្រមាណជាសតវត្សទី៦-៧ នៃគ្រិស្តសករាជ ទើបជនជាតិឥណ្ឌាបានតំណាងទេវតានេះក្រោមរូបភាពជាមនុស្ស ។ ទាំងនេះបង្ហាញឲ្យឃើញនូវការវិវត្តន៍របស់ទ្រឹស្តីសាសនាឥណ្ឌា មុនការហូរចូលក្នុងចក្រភពភ្នំជាដើមសតវត្សទី១ នៃគ.ស ។
ក្នុងព្រហ្មញ្ញសាសនាបែបខ្មែរ ព្រះអាទិត្យបានបំពេញតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ណាស់ ព្រោះទេវតាអង្គនេះ ទាក់ទិនទៅនឹងពិធីបូជាយញ្ញមួយចំនួនដែលគេនិយមប្រើភ្លើង ជាពិសេសសម្រាប់កំដៅលោក ឬធ្វើឲ្យលោកយើងនេះឲ្យឆ្អិនមាំមួនរឹងប៉ឹងឡើង ។ នេះជាទស្សនៈនៃមនោគមន៍វិជ្ជាឥណ្ឌា ដែលយើងអាចប្រដូចការអាំងភ្លើងរបស់ស្ត្រីខ្មែរ ក្រោយពីសំរាលកូនរួចមក ។ ដោយហេតុថា ភ្លើងនៅទីនេះ គឺជានិមិត្តរូបតំណាង នូវប្រភពនៃជីវិត ហើយវាក៏ជាព្រះអាទិទេពផងដែរ ក្នុងប្រព័ន្ធគំនិតបុរាណ ។

យោងតាមលក្ខណៈនៃចម្លាក់បុរាណទាំងពីរនេះ គេបានរកឃើញក្នុងបរិវេណនៃទីក្រុងបុរាណនេះនូវ សិលាចារឹកទាក់ទិនទៅនឹងព្រះបាទភវវរ័ន្ម ដែលបានសោយរាជពីឆ្នាំ៥៥០ ដល់ឆ្នាំ៦០០ នៃគ.ស ហើយជាអ្នកកាន់សាសនាព្រះឥសូរ បានជាគេបានសន្និដ្ឋានថា រូបចម្លាក់ស្ថិតក្នុងរចនាបទកំពង់ព្រះ ពោលគឺនៅដើមសតវត្សទី៧នៃគ.ស ។ តាមពិតគ្មានអ្វីហាមឃាត់ឲ្យគេសន្និដ្ឋានថា រូបទី១ និងទី២ ត្រូវបានកសាងឡើងក្នុង អម្លុងនៃសតវត្សទី៦ នៃគ.សទេ ។ ក៏ប៉ុន្តែទោះជាយ៉ាងនេះក្តី ការកសាងទីក្រុងស្រីទេពនេះ ក៏ពុំមែនជាស្នាព្រះហស្ថរបស់ស្តេចអង្គខាងលើនេះដែរ ពីព្រោះគេបានរកឃើញសិលាចារឹក K.499 ដែលត្រូវបានចារឡើងនៅសតវត្សទី៥ នៃគ.ស ។
សូមរំលឹកថា សិលាចារឹកនេះ បានពិពណ៌នាអំពីកវីបណ្ឌិតវ្យស ដែលមានក្នុងទេវថានៃលទ្ធិទេវនិយម ដែលស្ទាត់ជំនាញផ្នែកគម្ពីរវេទដែលនៅទីនេះមានឈ្មោះថា កនិនរ្សិ ។ ទន្ទឹមនឹងនេះ គេក៏មិនអាចភ្លេចផងដែរថា វត្ថុបុរាណមួយចំនួន ជាពិសេសវត្ថុសិល្បៈស្ថិតក្នុងសម័យនគរភ្នំ ។ ទាំងនេះដោយឥតនិយាយដល់សម្មិទ្ធិផលនាសម័យបុរេប្រវត្តសាស្ត្រដ៏ក្រាស់ក្រែល ដែលបានមកពីកំណាយតាមវិធីសាស្ត្រផង ៕
ត្រាណេ